ΑΓΙΟΡΕΙΤΕΣ ΜΕΛΟΥΡΓΟΙ (14ος-20ός αι.) / ATHONITE CHANT COMPOSERS (14th-20th c.)

Παρασκευή 25 Σεπτεμβρίου 2020

Μεθόδιος ιερομ. Ηλιουπολίτης (Σιμωνοπετρίτης) (1841-1917/20) / Methodios hieromonk from Helioupolis (of Simonopetra monastery) (1841-1917/20)

Ο ιερομόναχος Μεθόδιος γεννήθηκε το 1841 στο Αϊδίνιο της Μικράς Ασίας, τις αρχαίες Τράλλεις ή, κατά την βυζαντινή της ονομασία, Ηλιούπολη. Μετά τις εγκύκλιες σπουδές του και την εκμάθηση πολλών ξένων γλωσσών, σε ηλικία 19 ετών (Νοέμβριος 1860) πήγε στα Ιεροσόλυμα για να προσκυνήσει τους Αγίους Τόπους.

Καθότι από παιδί ήθελε να μονάσει, συνέχισε το προσκύνημά του στο Άγιον Όρος και προσήλθε ως δόκιμος στη Σιμωνόπετρα, όπου τότε ηγούμενος ήταν ο αρχιμ. Νεόφυτος Μολάκας (1861-1906). Εκεί εκάρη μεγαλόσχημος μοναχός (10 Ιουνίου 1862). 

Μετά από τρία χρόνια αναχώρησε από τη Σιμωνόπετρα και εγκαταστάθηκε στη γειτονική μονή Ξηροποτάμου (Οκτώβριος 1864), όπου έμεινε επί μία δεκαετία. Το 1874 επανήλθε στη Σιμωνόπετρα.

Ως λόγιος ιερομόναχος και λόγω της ευρυμάθειάς του προσκλήθηκε από την Ιερά Κοινότητα και υπηρέτησε ως Γραμματέας επί μία διετία, οπότε και παραιτήθηκε για λόγους υγείας. Επίσης διετέλεσε Αντιπρόσωπος και Επιστάτης της Σιμωνόπετρας στην Ιερά Κοινότητα.

Η μονή τού ανέθετε εξαρχικές αποστολές στη Σμύρνη, Αϊδίνιο, Κωνσταντινούπολη, Αλάτσατα. Κατά διαστήματα, για λόγους ησυχίας, αποσυρόταν στο αγρόκτημα της μονής στον Δοντά. Ωστόσο, ποθώντας ακόμη περισσότερο τον ησυχαστικό βίο, εγκαταβίωσε το 1885 στην καλύβη της Μεταμορφώσεως της σκήτης των Καυσοκαλυβίων. Εν συνεχεία αποσύρθηκε στην Κερασιά, στο ερημητίριο κοντά στο κελλί του Αγίου Δημητρίου, όπου και έμεινε μέχρι το 1913.

Μετά από παράκληση της Μεγίστης Λαύρας για να αναλάβει πνευματικός της μονής, εγκαταβίωσε στο σπήλαιο του Αγίου Αθανασίου, όπου και εκοιμήθη το έτος 1917.

Ήταν άριστος γνώστης της εκκλησιαστικής υμνογραφίας και της βυζαντινής μουσικής και συνέθεσε τόσο ως προς το κείμενο όσο και ως προς το μέλος πολλές ακολουθίες και στίχους, υπογράφων είτε ως Μεθόδιος είτε ως «Αμέθοδος».

Σύμφωνα με σημείωση του Ευλόγιου Κουρίλα στον κατάλογο χειρογράφων της Σκήτης των Καυσοκαλυβίων: «Οι κδ´ οίκοι είναι ποίημα Μεθοδίου ιερομονάχου πρώην Σιμωνοπετρίτου εις το σπήλαιον του αγίου Αθανασίου της Λαύρας εγκαταβιώσαντος τα τελευταία έτη (απέθανε τω 1920). Ούτος είναι ποιητής πολλών Ακολουθιών ας και εμελοποίει, άτε μουσικός ων εκ των αρίστων (εμελοποίησε και τα τροπάρια της ως άνω Ακολουθίας)· επί πλέον δε ησχολήθη και περί την διόρθωσιν των μηναίων …» (Ευλόγιος Κουρίλας 1930, σ. 101).

Βιβλιογραφία

Αθανασίου Δημήτριος πρωτοπρ., Ασκητές της Αθωνικής Βίγλας. Θαυμαστές διηγήσεις από τον μυστικό χώρο του αγιορειτικού ησυχασμού. Αθήνα 2014

Ευλόγιος Κουρίλας Λαυριώτης, Κατάλογος των κωδίκων της ιεράς Σκήτης Καυσοκαλυβίων και των καλυβών αυτής. Παρίσι 1930

Παύλος Ξηροποταμήτης ιερομ., Πρόχειρος οδηγός εις το Άγιον Όρος του Άθωνος. Αθήνα 1915