ΑΓΙΟΡΕΙΤΕΣ ΜΕΛΟΥΡΓΟΙ (14ος-20ός αι.) / ATHONITE CHANT COMPOSERS (14th-20th c.)

Σάββατο 11 Ιουλίου 2020

Δαμιανός ιερομόναχος Βατοπαιδινός (β´ μισό 17ου αι.-αρχές 18ου αι.), Άξιόν εστιν / Damian hieromonk of Vatopedi monastery (2nd half of 17th c.-early 18th c.), Axion estin


Δαμιανός Βατοπαιδινός (ακμή 1670-1700),
Άξιόν εστιν. Ήχος πλ. β´
Ψάλλει η Ελληνική Βυζαντινή Χορωδία
Χοράρχης: Λυκούργος Αγγελόπουλος

Damian of Vatopedi monastery (flourishing between 1670-1700)
Axion estin. Plagal Second Tone
Chanting: Hellenic Byzantine Choir
Choir master: Lykourgos Angelopoulos
" Ἄξιόν ἐστιν"  μετά κρατήματος από τη  δίχορη οκτάηχη Τιμιωτέρα  του Δαμιανού του Βατοπαιδινού.
Ψάλλει η Ελληνική Βυζαντινή Χορωδία
Διευθύνει ο αείμνηστος Άρχων Πρωτοψάλτης Αρχιεπισκοπής Κωνσταντινουπόλεως Λυκούργος Αγγελόπουλος.

"Η οκτάηχη και δίχορη Τιμιωτέρα  του Δαμιανού του Βατοπαιδινού είναι έργο σημαντικό και σπουδαίο, με ιδιάζουσα θέση (όπως και η Τιμιωτέρα του Κωνσταντίνου του εξ Αγχιάλου) στην ιστορία του Νεώτερου εκκλησιαστικού μέλους. Είναι ένα από τα πιο κλασικά και έντεχνα δείγματα των αργών και οκτάηχων μαθημάτων της Παπαδικής και από τα σπουδαία της συνθετικής δράσης του Δαμιανού (έχει επισημανθεί ήδη σε χειρόγραφο του 1686).
Η Τιμιωτέρα του Δαμιανού του Βατοπαιδινού έχει παραδοθεί σε τρεις (3) μεταγραφές: του Χουρμουζίου Χαρτοφύλακος, η περισσότερο κλασική, και ανέκδοτη (ΕΒΕ-ΜΠΤ, αρ. χφ 704, φ 212v-15v)· του Γρηγορίου Πρωτοψάλτου, η οποία δημοσιεύεται στην Πανδέκτη (Κωνσταντινούπολη 1850-1851, τόμ. Β´, σ. 509-23)· και του Πέτρου Εφεσίου, η οποία καταχωρείται στην άγνωστη μέχρι πρόσφατα σπουδαία Ανθολογία του (Βουκουρέστι 1830, σ. 386-402). Από τις τρεις, η πιο ενδιαφέρουσα παραμένει σήμερα η μεταγραφή του Πέτρου Εφεσίου ως περισσότερο μελισματική και αναλυτική.
Η Τιμιωτέρα του Δαμιανού του Βατοπαιδινού είναι ένα μέλος καθαρά Αγιορείτικο. Γενικότερα, αποτελεί ένα από τα πιο σπουδαία ιστορικά μέλη που προάγει αποφασιστικά την καθόλου εκκλησιαστική σύνθεση. Στην πράξη μάλιστα θεωρείται το άμεσο πρότυπο στο αριστουργηματικό Θεοτόκε Παρθένε του μαθητή, και συγχρόνου του Δαμιανού, Πέτρου Μπερεκέτη."
Μανόλης Κ. Χατζηγιακουμής

(Συνοδευτικό φυλλάδιο εκδοτικής σειράς φηφιακών δίσκων "Μνημεία Εκκλησιαστικής Μουσικής - Οκτάηχα Μέλη και Συστήματα" του Κέντρου Ερευνών και Εκδόσεων. Αθήνα 1993)


"Δαμιανός Βατοπαιδινός, μοναχός της εν τω Αγίω Όρει μονής του Βατοπαιδίου, ένθα και έψαλλεν, ακμάσας περί το 1740. Εμέλισε διάφορα μουσουργήματα, άτινα εκ της αρχαίας παρασημαντικής μετηνέχθησαν εις την νυν εν χρήσει, προσέτι δε και το δίχορον Άξιόν εστιν μετά των κρατημάτων, κατά μίμησιν του οποίου ο εκ των μαθητών αυτού Πέτρος ο Μπερεκέτης εποίησε το λαμπρόν δίχορον οκτάηχον της αρτοκλασίας Θεοτόκε Παρθένε.

Παπαδόπουλος Γεώργιος

(Ιστορική Επισκόπησις της Βυζαντινής Εκκλησιαστικής Μουσικής, σ. 93. Αθήνα 1904)